Czym są nerwice?
Nerwice czyli zaburzenia nerwicowe, inaczej nazywane zaburzeniami lękowymi to zaburzenia natury psychologicznej, które mają bardzo różne symptomy. Osoba chora zdaje sobie zazwyczaj sprawę ze swoich objawów, ale przeżywa przed nimi lęk.
Nerwica to cały zespół zaburzeń, w których główną rolę odgrywają czynniki psychologiczne. Mogą mieć bardzo różne symptomy i przebieg. Przeczytaj, jakie są rodzaje zaburzeń nerwicowych.
Jak często występują zaburzenia nerwicowe (nerwice)?
Nerwica jest przykładem choroby cywilizacyjnej. Rozpowszechnienie nerwic narasta. Niektóre źródła podają, że objawy nerwicy przejawia około 20% populacji.
Przyczyny zaburzeń nerwicowych (lękowych)
Nerwica przyczyny:
- czynniki biologiczne: stan fizyczny, stan układu nerwowego, wrodzone cechy temperamentalne, zaburzenia neurotransmiterów,
- czynniki społeczne: rodzina i praca,
- przeżycia traumatyczne: urazy psychiczne i stres przewlekły,
- stres ,
- czynniki sytuacyjne (nadmiar obowiązków, zbyt wiele zmian w krótkim okresie czasu).
Rodzaje nerwic i ich charakterystyka
Zaburzenia lękowe w postaci fobii
Lęk wywołany przez określone sytuacje czy przedmioty, które obiektywnie nie są niebezpieczne. Osoba w charakterystyczny sposób unika tych sytuacji lub z przerażeniem przeżywa ich pojawienie się. Lęk fobiczny często współistnieje z depresją. Do fobii należy np. agorafobia związana z lękiem przed otwartą przestrzenią, przed obecnością tłumu, strachem przed wyjściem z domu. Fobie społeczne koncentrują się wokół obawy przed oceną przez innych ludzi skupionych w małych grupach, często związane są z niską samooceną i strachem przed krytyką. Specyficzne postacie fobii - lęk ograniczony do specyficznych sytuacji jak np. bliskość zwierząt, wysokość, ciemność. Kontakt z taką sytuacją może wywołać panikę.
Zaburzenia lękowe z napadami lęku panicznego
Charakterystyczną cechą są nawracające napady lęku, które nie są ograniczone do konkretnej sytuacji i których nie można przewidzieć. Do powszechnych objawów należy:
- przyspieszone bicie serca
- ból w klatce piersiowej
- duszności
- zawroty głowy
- mdłości.
Osoba chora przeżywa narastające uczucie strachu bez wyraźnej przyczyny. Napady trwają kilka minut.
Lęk uogólniony
Długotrwale występujące napięcie i zaniepokojenie. Często bez żadnej wyraźnej przyczyny, bądź dotyczące ogólnych, życiowych spraw. Osoby te często martwią się na zapas, bądź przejmują mało istotnymi sprawami. Utrudnia to codzienne funkcjonowanie i odbiera radość życia
Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane
Zaburzenie, w którym obecne są zarówno objawy lęku jak i depresji. Oba pojawiają się w umiarkowanym stopniu i powodują obniżenie poziomu życia osoby chorej.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (nerwica natręctw)
Do charakterystycznych cech tego zaburzenia należą nawracające myśli lub natrętne czynności. Często towarzyszy im uczucie przykrości. Osoba chora próbuje się im bezskutecznie opierać, budzą w niej sprzeciw, a ich wykonanie przynosi chwilową ulgę. Są to często rytuały, które mają zmniejszyć lęk i napięcie, mimo że postrzegane są jako bezsensowne i nieefektywne. Często natręctwom towarzyszy depresja.
Zaburzenia stresowe pourazowe (PTSD)
Występują po sytuacjach zagrażających życiu własnemu lub innej osoby, katastrofach, np. klęskach żywiołowych, wojnach, wypadkach komunikacyjnych, gwałtach, torturach, aktach terroryzmu oraz w efekcie narażenia na bycie świadkiem zdarzeń traumatycznych. Typowe objawy to:
- ciągłe powracania do przykrych wydarzeń we wspomnieniach lub snach
- utrata zainteresowań
- unikanie ludzi
- odrętwienie
- unikanie sytuacji lub miejsc przypominających zdarzenie
- uczucie strachu, paniki.
Zaburzenia somatyczne
Chory odczuwa ból, źle się czuje ma wyraźne objawy fizyczne, ale badania nie wykazują zmian chorobowych. Może przejść w stan hipochondryczny, kiedy chory domaga się badań i leczenia, mimo braku stanu chorobowego. Warto pamiętać o tym, że zaburzenia somatyczne nie są symulacją. Osoba realnie i faktycznie odczuwa ból i dyskomfort. Leczenie nerwicy skutkuje osłabieniem dolegliwości somatycznych.
Neurastenia
Cechą charakterystyczną neurastenii jest zmęczenie. Może być fizyczne (nadmierne zmęczenie po małym wysiłku, uczucie wyczerpania, nadmierna senność) lub psychologiczne (umysłowe – brak umiejętności skupienia się, szybka utrata zdolności koncentracji, wyczerpanie po krótkotrwałym wysiłku).
Prowadzi do obniżenia nastroju oraz obniżenia efektywności. Chora osoba często ma problem z odpoczynkiem, który nie przynosi oczekiwanej regeneracji. Osoba bywa nadwrażliwa na bodźce (wszystko ją denerwuje, przeszkadza), staje się płaczliwa, rozdrażniona. Takie zachowanie często powoduje irytację otoczenia i wzmaga samotność i obniżenie nastroju chorego.
Zespół depersonalizacji-derealizacji
Pacjent skarży się, że aktywność psychiczna, ciało, otoczenie, ulegają zmianie, stają się nierealne, odległe. Niekiedy pacjent ma wrażenie, że patrzy na siebie z zewnątrz. Objawy tego zespołu mogę występować w stanach przemęczenia u osób zdrowych.
Jak leczyć nerwicę?
Metodą leczenia nerwic z wyboru jest psychoterapia. Psychoterapia ma na celu zmianę zachowania i zrozumienie własnych objawów. Ich prawidłowa interpretacja pozwala przerwać mechanizm błędnego koła (lęk nasila objawy, które nasilają lęk). Często stosuje się terapię poznawczo-behawioralną. Skuteczna jest także terapia psychodynamiczna, która pozwala dotrzeć do przyczyn objawów, rozwiązać konflikty intrapsychiczne i w konsekwencji wyleczyć nerwicę. Czasem, w przypadku dużego nasilenia objawów, które uniemożliwiają normalne funkcjonowanie, stosuje się również farmakoterapię. Leczenie nerwicy ma przynieść poprawę w postaci całkowitego ustąpienia objawów lub wzrostu poziomu umiejętności reagowania na ich występowanie i naukę radzenia sobie z nimi w sposób korzystny dla pacjenta.
